Σε τροχιά άμεσης ενεργοποίησης μπαίνει ο Μηχανισμός Αντιστάθμισης Περικοπών ΑΠΕ, με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να στοχεύει να διορθώσει τις στρεβλώσεις που δημιούργησε ο τρόπος εφαρμογής του «ψαλιδιού» σε φωτοβολταϊκά και αιολικά.
Πρόθεση του επιτελείου του ΥΠΕΝ είναι το μέτρο να αποκτήσει τη μέγιστη δυνατή αναδρομικότητα, έτσι ώστε να καλυφθούν απώλειες εσόδων που υπέστησαν έργα λόγω υπέρμετρων περικοπών το προηγούμενο διάστημα. Μάλιστα, οι περικοπές πέρυσι ξεπέρασαν τις 890 GWh, σχεδόν τετραπλάσιες από το 2023, και φέτος αναμένεται να αυξηθούν επιπλέον κατά 8-10%.
Το μήνυμα ήρθε από το 7ο Renewable & Storage Forum, όπου ο υφυπουργός ΠΕΝ, Νίκος Τσάφος, ανέφερε ότι ο σχεδιασμός του μηχανισμού βρίσκεται στην τελική ευθεία και ότι η υπουργική απόφαση μπορεί να εκδοθεί σύντομα, πιθανώς πριν το τέλος του έτους. Στην ίδια γραμμή, η γενική γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Δέσποινα Παληαρούτα, σημείωσε ότι το ΥΠΕΝ έχει καταλήξει στο τελικό κείμενο, υπογραμμίζοντας προσανατολισμό σε «όσο το δυνατόν ισότιμη» συνεισφορά του συνόλου της αγοράς στις υποχρεώσεις περικοπών.
Λύνονται οι εκκρεμότητες
Tούτων δοθέντων, φαίνεται να έχουν κλειδώσει οι βασικές παράμετροι σε δύο «ανοικτά μέτωπα». Πρώτον, η μεθοδολογία για τον υπολογισμό της θεωρητικής παραγωγής κάθε έργου – το σημείο αναφοράς πάνω στο οποίο θα εκτιμάται η ζημιά και, άρα, το ύψος της αποζημίωσης.
Το σημείο αυτό είχε «κολλήσει» ιδιαίτερα στα αιολικά πάρκα, όπου η μοντελοποίηση της παραγωγής είναι πολύπλοκη και εξαρτάται από σειρά μεταβλητών (άνεμος, διαθεσιμότητα, συντηρήσεις).
Δεύτερον, ένα ακόμα ανοικτό ζήτημα είναι το αν οι χρεώσεις μη συμμόρφωσης θα αξιοποιηθούν καθολικά για να στηρίξουν οικονομικά τον λογαριασμό αποζημιώσεων των υπέρμετρων περικοπών.
Υπό αξιολόγηση η αναδρομικότητα
Παρά τη σαφή πρόοδο, το πιο ευαίσθητο ζήτημα παραμένει το εύρος της αναδρομικότητας. Η πολιτική βούληση είναι να «γυρίσει» όσο γίνεται πιο πίσω χρονικά και πιο κοντά στην έναρξη των περικοπών, προκειμένου να διορθωθούν οι μεγάλες αποκλίσεις.
Το ΥΠΕΝ εξετάζει τον βέλτιστο χρόνο έναρξης, με στόχο να περιοριστεί ο κίνδυνος δικαστικών προσφυγών. Υπενθυμίζεται ότι, με βάση τη διάταξη που περιλήφθηκε πρόσφατα στο νομοσχέδιο για βιομεθάνιο και υδρογόνο, ο μηχανισμός μπορεί κατ’ ελάχιστον να εφαρμοστεί αναδρομικά από 1η Ιανουαρίου 2025.
Η επίσπευση της υπουργικής απόφασης λειτουργεί και ως μήνυμα προς επενδυτές, σε μια συγκυρία όπου οι αρνητικές τιμές και η αυξημένη διείσδυση των φωτοβολταϊκών έχουν συμπιέσει τα έσοδα εμπορικών έργων. Ένας καθαρός, λειτουργικός μηχανισμός αποκατάστασης θεωρείται κρίσιμος για να μειωθεί το ρίσκο εσόδων και να μην αναβληθούν επενδύσεις σε ώριμα έργα.
Το χρονοδιάγραμμα παραμένει στενό ενώ στόχος είναι η υπογραφή της υπουργικής απόφασης μέσα στους επόμενους μήνες, ώστε ο μηχανισμός να ενεργοποιηθεί άμεσα και να ξεκινήσει η εκκαθάριση των πρώτων περιπτώσεων.
Από εκεί και πέρα, η αποτελεσματικότητα θα κριθεί στην εφαρμογή, στη διαθεσιμότητα δεδομένων, στη διαφάνεια των υπολογισμών και στην ταχύτητα των πληρωμών. Για την αγορά ΑΠΕ, πάντως, το σήμα είναι σαφές: έρχεται ένα εργαλείο που, αν στηθεί σωστά, μπορεί να απορροφήσει μέρος των κραδασμών από τις περικοπές και να επαναφέρει την προβλεψιμότητα που ζητούν οι χρηματοδότες και οι επενδυτές.
Πώς θα «δουλεύει» ο νέος μηχανισμός
Ο μηχανισμός αντιστάθμισης στηρίζεται στην ανακατανομή της λειτουργικής ενίσχυσης των σταθμών ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ.
Σε πρακτικό επίπεδο, θα μεταφέρει μέρος εσόδων μεταξύ έργων που υφίστανται διαφορετικό βαθμό περικοπών, έτσι ώστε να «ισορροπεί» τις απώλειες για όσους πλήττονται περισσότερο.
Ειδικότερα, έργα ΑΠΕ που δεν διαθέτουν ακόμη τηλεποπτεία ή δυνατότητα “set point” —και άρα δεν μπορούν να περικόπτονται αυτόματα από τον ΔΕΔΔΗΕ όταν απαιτείται— θα καταβάλλουν οικονομική εισφορά σε ειδικό λογαριασμό. Από αυτόν τον λογαριασμό θα χρηματοδοτούνται οι αποζημιώσεις προς τα έργα που έχουν υποστεί περικοπές, δηλαδή μια εσωτερική αναδιανομή εσόδων εντός της «πράσινης» αγοράς.
Την υλοποίηση θα αναλάβει ο ΔΑΠΕΕΠ, ο οποίος θα τηρεί και θα διαχειρίζεται τον ειδικό λογαριασμό αντιστάθμισης.
Για τον υπολογισμό των ποσών, ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ θα αποστέλλουν τα αναγκαία δεδομένα παραγωγής και περικοπών, ενώ η Υπουργική Απόφαση θα ορίζει τις λεπτομέρειες εφαρμογής: όρια συμμετοχής, τύπους σταθμών που υπάγονται στη ρύθμιση και τη μεθοδολογία εκκαθάρισης.
